20 Μαΐου 2022

Βιβλιοκριτική: "Σκιά θανάτου", του Γιώργου Δρίτσα

   Τον Απρίλιο του 2022, κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις Οδός Πανός η πρώτη ποιητική συλλογή του Γιώργου Δρίτσα, με τίτλο «σκιά θανάτου». Όπως προϊδεάζει ο τίτλος, πρόκειται για μία μακάβρια και εκφραστικά τολμηρή περιπλάνηση σε έναν κόσμο νεκροζώντανων σκιών, στον κόσμο μας. Μέσα στην ορμητική δίνη του κοσμικού γίγνεσθαι, στο αβυσσαλέο «πηγάδι του χρόνου και της λησμονιάς», ο σύγχρονος άνθρωπος νιώθει μετέωρος στη γη και θαμμένος στον ουρανό, ιδεαλιστής στην καθημερινή μιζέρια μα κι αβοήθητα ζωώδης προ των στερνών της ζωής, όντας σκεπασμένος με ένα -αρκούντως μονωτικό- πέπλο «αφελούς ξεγνοιασιάς». Σαν ένα παιδάκι που παίζει φυσαρμόνικα σε μια ξύλινη κούνια, ανορθολογικά, με μόνον εμφανή λόγο την απόλαυση του ήχου. Εν τούτοις οι φαύλοι κύκλοι, η φενάκη αν προτιμάτε, δεν κοροϊδεύει τον θάνατο, αν και πολλοί επιχείρησαν ματαίως την εξαπάτησή του, ως πρόσκαιρη θυσία για μια ψευδεπίγραφη ανακούφιση της αυτοεικόνας του Εγώ. Μπορεί όμως να εξαπατηθεί ο θάνατος υπό συνθήκες; Ίσως από κάποιον αρχαίο ιππότη αξιοπρεπέστερου ήθους; Ή μήπως κι εκείνου η σκουριασμένη πανοπλία φαντάζει εξίσου μάταιη πλέον; Ήδη χρησιμοποίησα πολλές λέξεις και, μη δυνάμενος να σφετεριστώ την αυθεντικά αυθόρμητη γραφίδα του ποιητή, σας παραπέμπω στα ίδια τα ποιήματά του για πλειότερο λυρισμό νιτσεϊκής υφής. Σειρές ποιημάτων όπως «οι παρατηρήσεις ενός αυτοκτόνου» και «οι αφορισμοί ενός απόκληρου» και γενικά τα περισσότερα στιχουργήματα έχουν συγκινησιακή δύναμη ικανή να λυγίσει και τους πιο αδιάφορους.

   Επιπρόσθετο ενδιαφέρον παρουσιάζει η προοπτική φιλοσοφικής αποκρυπτογράφησης των στίχων του κ. Δρίτσα, εάν φυσικά το ενδότερο νόημά τους μπορεί να ιδωθεί υπό το πρίσμα καθολικά εφαρμόσιμων κριτηρίων, κάτι για το οποίο αμφιβάλλω. Ο στοχασμός του φαίνεται βιωματικός, εξορυγμένος μέσα από τη ζωή, πιθανώς τη δική του ζωή. Προσωπικά, αφορμώμενος από μία λακανική προκατάληψη, έμεινα στην εξής στροφή, μεγάλης ψυχαναλυτικής αξίας κατά τη γνώμη μου: 

«Ο "Άλλος" ως μεταφυσική παρουσία
ενός ακόμη απόλυτου τίποτα,
που τυραννά τον πραγματικό Άλλον
»

   Λαμβάνω το θάρρος να αντικαταστήσω τον "Άλλο" του στίχου με το γενικό μεταφυσικό "άλλο", που συνιστά φαντασιακό λιμάνι ασφαλούς προσάραξης του εκάστοτε "εγώ". Ένα ψεύτικο άλλο είναι απλώς καθρέπτης που αντανακλά το ψεύτικο εγώ και διαιωνίζει την ψευτιά. Είτε αναφερόμαστε στην φαντασιωτική πρόσληψη ενός "προσώπου" στα πλαίσια μίας ναρκισσικά επινοημένης σχέσης, είτε σε φανταχτερές ιδέες είτε σε αμφίβολης εφαρμοσιμότητας ιδανικά. Όλα αυτά θυμίζουν ρούχα για γυμνούς πρωτοπλάστους. Κάπως έτσι λοιπόν, οι ιδέες μας σβήνουν, πεθαίνουν, μαζί με τον "θεό" κατά το ρητό του Νίτσε, δηλαδή μαζί με την ανθρώπινη ιδέα του θείου που επινοήθηκε εντός του ανθρώπου, για να αναπαύει και να υπηρετεί εργαλειακά το εγώ του ως μέσο αυτοδικαίωσης. 

   Προσωπικά δεν διαφωνώ με αυτήν την προσέγγιση, το ψεύδος δεν ανακαλύπτει κάτι περισσότερο από ψεύδη, εφόσον βρίσκεται εκτός αληθούς σχεσιακής κατάστασης (συμπληρώνω εγώ). Τελικά μπορεί να μείνει κάτι όρθιο από τον ολετήρα ενός περιπαθούς μηδενισμού; Δεν κατάλαβα εάν ο ποιητής εξυφαίνει κάποια σχετική απάντηση πίσω από τις γραμμές, αλλά αυτή ούτως ή άλλως μάλλον εκφεύγει από τον σκοπό της παρούσας ποιητικής συλλογής. Ελπίζω να την πραγματευθεί σε μελλοντικές δημιουργίες κι ελπίζω αυτές να μην αργήσουν. Μέχρι τότε, σας ενθαρρύνω να εμπεδώσετε τα μηνύματα αυτής. Καλή περιπλάνηση! 


Γιάννης Σαρρής

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου