Βιβλιοκριτική: "Σκιά θανάτου", του Γιώργου Δρίτσα

   Τον Απρίλιο του 2022, κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις Οδός Πανός η πρώτη ποιητική συλλογή του Γιώργου Δρίτσα, με τίτλο «σκιά θανάτου». Όπως προϊδεάζει ο τίτλος, πρόκειται για μία μακάβρια και εκφραστικά τολμηρή περιπλάνηση σε έναν κόσμο νεκροζώντανων σκιών, στον κόσμο μας. Μέσα στην ορμητική δίνη του κοσμικού γίγνεσθαι, στο αβυσσαλέο «πηγάδι του χρόνου και της λησμονιάς», ο σύγχρονος άνθρωπος νιώθει μετέωρος στη γη και θαμμένος στον ουρανό, ιδεαλιστής στην καθημερινή μιζέρια μα κι αβοήθητα ζωώδης προ των στερνών της ζωής, όντας σκεπασμένος με ένα -αρκούντως μονωτικό- πέπλο «αφελούς ξεγνοιασιάς». Σαν ένα παιδάκι που παίζει φυσαρμόνικα σε μια ξύλινη κούνια, ανορθολογικά, με μόνον εμφανή λόγο την απόλαυση του ήχου. Εν τούτοις οι φαύλοι κύκλοι, η φενάκη αν προτιμάτε, δεν κοροϊδεύει τον θάνατο, αν και πολλοί επιχείρησαν ματαίως την εξαπάτησή του, ως πρόσκαιρη θυσία για μια ψευδεπίγραφη ανακούφιση της αυτοεικόνας του Εγώ. Μπορεί όμως να εξαπατηθεί ο θάνατος υπό συνθήκες; Ίσως από κάποιον αρχαίο ιππότη αξιοπρεπέστερου ήθους; Ή μήπως κι εκείνου η σκουριασμένη πανοπλία φαντάζει εξίσου μάταιη πλέον; Ήδη χρησιμοποίησα πολλές λέξεις και, μη δυνάμενος να σφετεριστώ την αυθεντικά αυθόρμητη γραφίδα του ποιητή, σας παραπέμπω στα ίδια τα ποιήματά του για πλειότερο λυρισμό νιτσεϊκής υφής. Σειρές ποιημάτων όπως «οι παρατηρήσεις ενός αυτοκτόνου» και «οι αφορισμοί ενός απόκληρου» και γενικά τα περισσότερα στιχουργήματα έχουν συγκινησιακή δύναμη ικανή να λυγίσει και τους πιο αδιάφορους.

Ο ιουδαϊκός μυστικισμός στο έργο του Sigmund Freud

   Στην εποχή μας, είναι γνωστό ότι ο εβραϊκής καταγωγής Sigmund Freud επέκρινε τις θρησκευτικές πρακτικές και στον δημόσιο λόγο του προήγαγε ένα είδος αθεΐσμού, καταλογίζοντας την ιδέα του Θεού στο πρότυπο του "αυταρχικού πατέρα" και το "υπερ-εγώ" του. Ωστόσο, ουδέποτε αποποιήθηκε την ιουδαϊκή πολιτισμική του ταυτότητα, η οποία επέδρασε αναμφίβολα στο έργο του. Ο επίσης Εβραίος ψυχολόγος David Bakan στο βιβλίο του "Freud et la tradition mystique juive" (1958), που κυκλοφόρησε στα ελληνικά το 2020 από τις εκδόσεις Ηριδανός, παρέχει αρκετά τεκμήρια και επιχειρήματα για να πιστεύσουμε ότι ο Φρόυντ όχι μόνον εμπνεόταν από την ιουδαϊκή μυστικιστική παράδοση, αλλά κατέβαλλε και προσπάθειες για να καμουφλάρει τις πηγές της. Δεν είναι λίγοι οι ερευνητές που αντιμετωπίζουν την φροϋδική Ψυχανάλυση ως μία συνειδητή ή ασυνείδητη απόπειρα εκκοσμικεύσεως του ιουδαϊκού μυστικισμού. Για την Marthe Robert, το έργο το Φρόυντ συνέστησε ένα κεφάλαιο της εβραϊκής ιστορίας και το τελευταίο σχόλιο του Ταλμούδ [1].