Η έννοια της Αληθείας υπό το πρίσμα της Παραδόσεως, της Νεωτερικότητος και της Μετανεωτερικότητος

 Από το βιβλίο "Η Πολιτική Ιστορία της Ελλάδος και ο άνωθεν παρεμβατισμός: μία αντισυμβατική προσέγγιση" του Ι.Σαρρή, εκδόσεις Ρήσος, Αθήνα 2016, σελ. 252-257

Η έννοια της Αληθείας

{....} Πιστεύω ότι η έννοια της απολύτου Αληθείας ενέχει ένα άπειρο εύρος γνώσεων και συσχετισμών, το οποίο για πολλούς λόγους δεν μπορεί να γίνει προσιτό στον άνθρωπο. Ως εκ τούτου, η άπειρη Αλήθεια παραμένει αδάμαστη, κατέχεται μοναχά από το θείο και δεν εγκλωβίζεται σε ανθρωπίνως κατασκευασθείσες θεωρίες. Έτσι, ένα αυτούσιο κοινωνικό, οικονομικό ή πολιτικό σύστημα δεν δύναται να διατηρήσει ες αεί την όποια ορθότητά του. Ένας άνθρωπος δύσκολα συλλαμβάνει με τις περιορισμένες λογικές του δυνατότητες μεγάλο μέρος της Αληθείας των πραγμάτων. Και αν ακόμη το πετύχει, οφείλει να τροποποιεί συνεχώς το ιδεολόγημά του, με τα όποια περιθώρια λάθους, διότι οι προαναφερθέντες συσχετισμοί συνεχώς μεταβάλλονται και εξελίσσονται. Επομένως, ένα παρωχημένο σύστημα με τόσο συγκεκριμένες ιδιαιτερότητες, όπως π.χ. ο Μαρξισμός, δεν δύναται να εφαρμοσθεί αυτό καθεαυτό στην σύγχρονη κοινωνία, διότι δεν θα ανταποκριθεί επαρκώς στις νέες ανάγκες της. Εφόσον όμως συνέβαινε η μεσοπρόθεσμη τροποποίηση, το σύστημα ίσως να αποδεικνυόταν αποδοτικότερο, ίσως και όχι.

Οι «προοδευτικοί», ωστόσο, κατακρίνουν εμάς τους πλατωνικούς παραδοσιοκράτες για ιδεολογική αδιαλλαξία και εμμονή σε θέσφατα. Εν τούτοις, μάλλον ισχύει το αντίστροφο. Εγώ προσωπικώς δεν διατείνομαι ότι κατέχω την πάσα αλήθεια, προσπαθώντας να την διοχετεύσω στον κόσμο αλλοιωμένη μέσα από το ατομιστικό μου πρίσμα. Απλώς αγωνίζομαι διά να κατακτώ βαθμηδόν τμήματα αυτής και δεν τα τσουβαλιάζω αλόγιστα σε ξύλινες ιδεοληψίες. Αυτά τα τμήματα και η ίδια η Αλήθεια υφίστανται αναντίρρητα. Πέραν των δυνητικών παρερμηνειών αυτής, σε καθεμία στιγμή η Αλήθεια είναι μία, απόλυτη, απαράλλακτη και όταν δεν μας βολεύει, εύκολα την βαπτίζουμε «ακραία» και την απορρίπτουμε αβασάνιστα, κατακρημνίζοντάς την στα άδυτα του υποσυνειδήτου και αποφεύγοντες την περισυλλογή της. Πολλά φιλοσοφικά ρεύματα, που ενέπνευσαν την αριστερά και την σύγχρονη «δημοκρατία», όπως οι σοφιστές, οι σχετικιστές και οι μεταμοντερνιστές, αμφισβήτησαν την έννοια της απόλυτης αντικειμενικής αλήθειας, κηρύττοντας πως ο κάθε άνθρωπος αντιλαμβάνεται διαφορετικά τον κόσμο, άρα μπορεί να λέγει και να πράττει ό,τι θέλει. Μέγα λάθος.

Επί παραδείγματι, η γη είναι σφαιρική και αυτό έχει αποδειχθεί επιστημονικά. Τελεία και παύλα. Όσες τούμπες και να κάνουν οι αμφισβητίες, επίπεδη δεν γίνεται. Η εσφαλμένη αντίληψη που είχαν κάποτε οι άνθρωποι επ’ αυτού, μη κατέχοντες επαρκή τμήματα της αλήθειας, δεν σημαίνει τίποτε απολύτως. Ο άνθρωπος που γεννάται με όρχεις είναι άνδρας και γυναίκα δεν γίνεται όσες τούμπες κι αν κάνει. Η απόπειρα αλλαγής τέτοιων δεδομένων συνεπάγεται την άρνηση της Φύσεως και υποκρύπτει μία ενδόμυχη επιθυμία για ανατροπή της έννοιας της Ιεραρχίας, της φυσικής τάξεως και ουσίας των πραγμάτων, της ίδιας της Φύσεως. Αυτή ακριβώς η μύχια τάση καλείται διαστροφή. Η Ηθική έχει επίσης ξεκάθαρους κανόνες. Ο "διεστραμμένος" όμως θα τους αμφισβητήσει και θα ρωτήσει γιατί, ποιος τους επέβαλε; Απάντηση: τους επέβαλε η ίδια κοινωνία, οι ίδιοι οι άνθρωποι, διαπιστώνοντας στο πέρας χιλιετιών ότι με αυτούς τα πάντα λειτουργούν καλλίτερα, ενώ η παράβασή τους σημαίνει αποδόμηση και καταστροφή. Η ελληνοχριστιανική κοινωνία, φερ’ ειπείν, επεβίωσε και μεγαλούργησε για αιώνες σύμφωνα με κάποια πρότυπα. Ένας τέτοιος "διεστραμμένος" μπορεί να αναλωθεί π.χ. σε μία σεξουαλική ελευθεριότητα, μολονότι στο τέλος θα διαλύσει την οικογένειά του και θα γεράσει μόνος, περιφρονημένος και ίσως μετανοιωμένος. Την στιγμή της «απελευθερώσεως» πιθανότατα δεν θα είχε συλλογισθεί τις απώτερες συνέπειες της πράξεώς του, ούτε θά 'χε λάβει υπ’ όψιν τους υπάρχοντες «κανόνες», οι οποίοι σοφά προνοούν για εκείνες.

Η έννοια της Ηθικής συνδέθηκε, πράγματι, με μία περιορισμένης εκτάσεως μεταβλητότητα στο χωροχρονικό συνεχές. Εν τούτοις, συνιστά γεγονός αξιοθαύμαστο η σύγκλιση σε κάποια θέματα αρχέγονων πολιτισμών, μεταξύ των οποίων δεν υπήρξε ποτέ επαφή. Σε όλες τις εποχές και τις περιοχές η αγάπη και η γενναιότητα θεωρήθηκαν σε μεγάλο ή μικρό βαθμό αρετές· συνάμα, το μίσος και η ζήλια καταστάσεις απευκταίες. Τούτο υποδηλώνει το ομοούσιον της κατ’ εικόνα Θεού ανθρωπίνης υποστάσεως. Διαφωνώ με τον Νίτσε ως προς την ολική ταύτιση των ανθρώπων με το ζωϊκό βασίλειο, καίτοι επί ίσοις όροις οφείλουν να υπακούν στους νόμους της Φύσεως. Τα ζώα δεν υπόκεινται στην παραπάνω ομοιότητα, διότι δεν έχουν ελεύθερη βούληση και αθάνατη ψυχή, παρά μόνον βιολογικά ένστικτα. Ο άνθρωπος αποτελεί ένα υπέρτερο πνευματικό ον, που στην ψυχή του διατηρεί έμφυτα a priori ψήγματα της αρχέτυπης αλήθειας των πραγμάτων (Συνείδηση), των οποίων η αξιοποίηση μπορεί να τον καταστήσει κατά χάριν θεό, αλλά και κατά πράξιν δαίμονα.

Συνεπώς, υπάρχουν αλήθειες αναλλοίωτες μέσα στον λαβύρινθο της αιωνιότητος. Ο Πλάτων παρομοίασε τις πραγματικές Έννοιες της Αληθείας με αθάνατες οντότητες που εδράζονται σε έναν υπερβατικό άϋλο κόσμο και προσεγγίζονται μόνον κατόπιν κοπιωδών πνευματικών διεργασιών. Το πρόβλημα με τους πλείονες ανθρώπους είναι πως δεν θέλουν να κοπιάζουν και, διατηρούντες το θεόδοτο δώρο της ελευθέρας βουλήσεως, δικαιούνται αυτήν την επιλογή. Ο σαρκωθείς Λόγος του Θεού Ιησούς προσέδωσε τόσην αξία και απολυτότητα στην έννοια της Αληθείας, ώστε την ταύτισε με την θεϊκή Του υπόσταση (Ιω. 14,6).

Τα μη αλληλοαναιρούμενα τμήματα του συνόλου της αλήθειας, στα οποία προσπαθούμε να βασίσουμε τον ιδεολογικό μας οδοδείκτη, διΐστανται από τις «αυταπόδεικτες» απόψεις των κατηγόρων μας, που ενώ καθυβρίζουν αδιαλείπτως τον «δογματισμό», εμπίπτουν σε δόγματα γι’ αυτούς απαράβατα (π.χ. "ισότητα", "δημοκρατία") Πώς όμως διακρίνεται η αλήθεια από την δογματική παραφιλολογία; Διακρίνεται με ειλικρινή βούληση του αναζητούντος και, πρακτικώς, με την εφαρμογή λογικών μεθόδων. Η αλήθεια ή μη ενός πνευματικού αξιώματος αποδεικνύεται βιωματικά-εμπειρικά (με την καταγραφή κοινών εμπειριών) και η αλήθεια ή μη μιας πολιτικής θέσεως με επιχειρήματα, διάλογο και πειραματισμό. Η αντίθεσή μας στον διεθνισμό στηρίζεται σε κριτικές αναλύσεις της ιστορίας και ορθολογικά επιχειρήματα, ενώ η ρητορική των υπερασπιστών αυτού διέπεται από συναισθηματικούς-ψυχολογικούς παροξυσμούς και διαψευσμένες ιδεοληψίες ή ύπουλα συμφέροντα. Ας κρίνει ο αναγνώστης με ποιες μεθόδους πρέπει να δομείται μια ιδεολογία.

Τώρα, επανερχόμαστε στην αρχική μας διατύπωση και τον κίνδυνο μήπως τυχόν σφάλλουμε, επειδή και εμείς ασπαζόμαστε κάποιες διαχρονικές απόψεις, ενώ οι καιροί ου μενετοί. Λοιπόν, εμείς πιστεύουμε πρωτίστως σε πνευματικές αρχές, στα προαναφερθέντα μη αλληλοαναιρούμενα τμήματα του συνόλου της αλήθειας. Τέτοιες μπορεί να είναι η αναγκαιότητα Πίστεως σε κάτι Υπέρτερο, η Δικαιοσύνη, η ωφέλεια της φιλοπατρίας και της αγάπης στην οικογένεια. Οι επιμέρους συγκεκριμένες προτάσεις για την έμπρακτη εφαρμογή αυτών δεν μας ερίζουν και τις θέτουμε προς συζήτηση, ανάλογα με τις συνθήκες κάθε συγκυρίας. Τούτο δεν σημαίνει πως τις υποβιβάζουμε σε δεύτερη μοίρα· τουναντίον, τις επιλέγουμε κριτικά. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, δυνάμεθα να ενθαρρύνουμε την εφαρμογή σοσιαλισμού, κορπορατισμού ή οικονομικής ελευθερίας, μοναρχίας, ολιγαρχίας ή δημοκρατίας, αναλόγως προς το συλλογικό εθνικό συμφέρον σε κάθε περίσταση. Ωστόσο, σε καμία περίπτωση δεν θα αποκλίνουμε από τον κώδικα των πνευματικών αξιών μας. Οι κατήγοροί μας τείνουν κατά το μάλλον στον αντιπνευματικό υλισμό ή την αντιφυσική αποχαύνωση και δεν μας κατανοούν. Παρά ταύτα, την ώρα που παριστάνουν τους προοδευτικούς και διανέμουν «δημοκρατικές» ταμπέλες, εμμένουν σε θέσφατα και σταυρώνουν όποιον αμφιβάλει για ένα κεκτημένο τους, π.χ. την "ισότητα". Η πραγματική Πρόοδος επιτυγχάνεται με απόρριψη των αρνητικών και πρόσληψη των θετικών στοιχείων από την υφιστάμενη παράδοση, προκειμένου να αποκτήσει γερά θεμέλια. Η συλλήβδην άρνηση της Παραδόσεως επισείει βάναυση οπισθοδρόμηση. π.χ. Οι αυτόκλητοι «προοδευτικοί», με την καλλιέργεια του σοδομισμού και της απατηλής ελευθεριότητος, δεν έχουν προοδεύσει· έχουν επιστρέψει πολλές χιλιετίες πίσω, στα Σόδομα και τα Γόμορα.

Η Γαλλική Επανάσταση σήμανε την έμπρακτη εφαρμογή των δογμάτων της Νεωτερικότητος. Ο Διαφωτισμός, δηλαδή το φιλοσοφικό ρεύμα της νεωτερικότητος, χρησιμοποίησε την επιστημολογία και τον ορθολογισμό δια να πλήξει τις παραδοσιακές δομές στηλιτεύοντάς τες, διότι κατ’ αυτόν βασίζοντο στις δεισιδαιμονίες, στον φόβο και την καταπίεση της ανθρωπίνης ελευθερίας. Ωστόσο, οι ίδιοι παρά τις επιβλητικές φανφάρες έδρασαν αντιεπιστημονικά, στηρίξαντες τις θεωρίες των στην ηθική απελευθέρωση και την συνακόλουθη καλλιέργεια των παθών, τα οποία αποδεδειγμένα θολώνουν την σκέψη περισσότερο από τον φόβο. Επομένως, διακατείχοντο από συμπλέγματα. Εκμεταλλεύθηκαν ορισμένες παθογένειες της ρωμαιοκαθολικής εκκλησίας και προώθησαν ένα μοντέλο αθεΐας. Το σκεπτικό των αγνωστικιστών, που διατείνονται ότι ελλείψει αποδείξεων δεν γνωρίζουν αν υπάρχει θεός, δύναμαι να το σεβαστώ. Όμως οι άθεοι οι οποίοι ισχυρίζονται πως ο Θεός δεν υπάρχει ή «πέθανε» (sic) με μια εμμονή, σαν να το έχουν διερευνήσει και αποδείξει επιστημονικά, για μένα εμπίπτουν στην σφαίρα της ψυχοπαθολογίας. Ο ισχυρισμός της αποκτήσεως απάσης της αρχετυπικής και απείρου Αληθείας, της ενοράσεως του παντός και το συνεπαγόμενο συμπέρασμα της ανυπαρξίας Θεού, διά των περιορισμένων δυνατοτήτων της ανθρωπίνης νοήσεως, συνιστά την μεγαλύτερη πράξη ανορθολογισμού. Ο αντεπιστημονισμός των υλιστών εντοπίζεται στην απόρριψη όσων επί του παρόντος αδυνατούν να δουν με τα μάτια τους. Η στείρα ναρκισσιστική και εγωϊστική λατρεία της υποκειμενικής λογικής επέφερε την έκπτωση των υπερβατικών πνευματικών αξιών και την ανάδυση του υλισμού ή, κατά τον Max Weber, την «απομάγευση» του κόσμου. Η νεωτερικότητα έφθειρε σημαντικά τις δυτικές κοινωνίες, όμως δεν τις διέλυσε.

Την τελειωτική διάλυση αυτών επιδιώκει το ρεύμα της Μετανεωτερικότητος, το οποίο παγιώθηκε μετά τον Β΄ Π.Π. και δεν υποστηρίζει την λογική, αλλά τον ανορθολογισμό. Οι μετανεωτεριστές πιστεύουν ότι ο υποκειμενισμός, η φαντασία, το συναίσθημα και οι «σκλαβωμένες» ορέξεις του «ασυνειδήτου» υπερτερούν της λογικής. Ετούτοι διακατέχονται από πολλά ψυχολογικά συμπλέγματα. Την μετανεωτερική κοσμοθεωρία του «Πολιτιστικού Μαρξισμού» ανέπτυξαν οι περιούσιοι εμπνευστές της Σχολής της Φρανκφούρτης (Φρόϋντ, Μαρκούζε, Αντόρνο κ.τ.λ) και σήμερα προωθεί ιδεολογία της μοντέρνας αριστεράς. Αυτοσκοπός αυτής η επ’ άπειρον αύξηση της εντροπίας, η πρόκληση του χάους στην ανθρώπινη ψυχή και κατ’ επέκταση την κοινωνία (π.χ. με την άρρωστη πεποίθηση ότι τα δικαιώματα των «καταπιεζομένων» μειονοτήτων υπερέχουν αυτών της «φυσιολογικής πλειονότητος»). Τα δύο ρεύματα, παρ’ ότι χειρίσθηκαν ολότελα διαφορετική ρητορική και μεθοδολογία με διαφορά χρονικής φάσεως, αμφότερα έχουν δομηθεί πάνω στον ανθρώπινο εγωϊσμό και εξοβελίσει την έννοια του πνεύματος και της παραδόσεως, οδηγήσαντα την ανθρωπότητα σε τέλμα. Στην σημερινή εποχή της αποσυνθέσεως και της παρακμής, οι όροι έχουν σε μεγάλο βαθμό αποσυνδεθεί από τις αντίστοιχες αρχετυπικές Έννοιες και εν γένει από την Αλήθεια. (*προς επίρρωσιν των περί μετανεωτερισμού γραφομένων, σας παραπέμπω στα άμορφα και αντικείμενα προς την πραγματικότητα «έργα» της σύγχρονης (μετα)μοντέρνας «τέχνης») Σήμερον, δυστυχώς, η ραγδαία ανάπτυξη του τεχνικού πολιτισμού (civilization) συνδυάζεται με την διαστροφή και την καταρράκωση του πνευματικού (culture). {....}